Het belang van cultuur is onmiskenbaar, vooral in een tijd waarin de vraag ‘wat maakt ons menselijk?’ zo centraal staat. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de coronacrisis, maar evenzeer in tijden van versnelde digitalisering en AI moeten we bij deze vraag durven stil te staan. Cultuur is van essentieel belang voor het beantwoorden van deze vraag, cultuur is bepalend voor het ‘mens zijn’. Als kennisinstelling heeft de UGent niet enkel een opdracht inzake kenniscreatie en -deling, maar ze hoort ook kansen te bieden voor persoonsontwikkeling, zowel voor studenten, medewerkers als breder. We plaatsen daarom de vormende en kritische waarde van cultuur opnieuw centraal in de missie van onze universiteit.
Historisch gezien is onze universiteit een belangrijke voortrekker van cultuur, in de brede zin van het woord. Dit geldt zowel binnen de UGent-gemeenschap als voor de samenleving in het algemeen, en de stad Gent in het bijzonder. Voor de toekomst beschouwen we cultuur niet als iets ‘aanvullends’ of als de ‘cherry on top’, maar als een integraal onderdeel van het DNA van de UGent. Specifiek biedt het domein cultuur uitgesproken mogelijkheden om verbeelding, nuance en kritische reflectie universiteitsbreed verder te stimuleren, met de nadruk op de kernopdrachten van de universiteit. Het doel is om zo van UGent een uitgesproken culturele speler te maken, zowel binnen Gent als daarbuiten. We doen dit op twee, complementaire manieren:
- Cultuur vanuit onze publieke opdracht en maatschappelijke engagement stimuleren
De UGent is al actief betrokken bij een aantal toonaangevende culturele publieke initiatieven, zoals GUM & Plantentuin, het Centrum Vandenhove, de Boekentoren, de Krook, het Wintercircus … Samen vormen deze plekken een duidelijke en aanwezige culturele as die de universiteit met de bredere gemeenschap verbindt. Zo is de Krook inmiddels al acht jaar een incubator voor innovatief onderzoek naar cultuur, media, digitalisering, communicatie, en technologie. Het recent geopende Wintercircus is daarnaast als innovatieve technologiehub een belangrijke plek voor samenwerking voor onderzoekers en ondernemingen. We blijven deze taken ondersteunen en werken bovendien verder aan het versterken van de publiekswerking, met maatschappelijke impact. Dit gebeurt in samenwerking met verschillende partners zoals het maatschappelijke valorisatietraject COMON, en door studenten uit diverse opleidingen actief te betrekken bij onderwijs- en onderzoeksactiviteiten ontplooid in deze culturele context.
GUM & Plantentuin is in korte tijd uitgegroeid tot een internationale referentie voor wat een universiteitsmuseum kan zijn. Het is geen museum dat de wetenschap of wetenschapper op een voetstuk plaatst, maar een ruimte waar de twijfel en, het vallen en opstaan die onlosmakelijk verbonden zijn met onderzoek, aan een breder publiek worden getoond. De kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap staat hier centraal, waarbij zowel wetenschappelijk als artistiek onderzoek als complementaire manieren van kennisontwikkeling worden beschouwd. We blijven het GUM en de Plantentuin ondersteunen om deze (inter)nationale ambities te realiseren.
De Boekentoren en het Centrum Vandenhove bieden eveneens enorme kansen om het culturele patrimonium van de universiteit verder te ontsluiten voor een groter publiek. De unieke sfeer, historische locatie en erfgoedcollectie van de Boekentoren verdienen het om blijvend onder de aandacht gebracht te worden via gerichte publiekswerking. Het centrum Vandenhove beheert een unieke en dynamische kunstcollectie. Het biedt een platform om het onderzoek van docenten, onderzoekers en studenten voor te stellen aan een breder publiek. Dit gebeurt bijvoorbeeld, door tentoonstellingen of experimentele vormen van wetenschapscommunicatie.
- Cultuur verbinden met onderwijs en onderzoek
We willen vanuit de universiteit een culturele dialoog opzetten met al onze studenten, als onderdeel van een gezamenlijke zoektocht naar verbeelding, nuance en kritische reflectie. We willen aan de universiteit mogelijkheden creëren om van UGent een broedplaats voor cultuur en experiment te maken. Dit zal bijdragen aan een verder geïntegreerde en dynamische cultuur die niet alleen de universiteit zelf verrijkt, maar ook de bredere gemeenschap van Gent. Hiervoor bestaan al verschillende initiatieven, zoals het recent gestarte UGent Leest. Een ander initiatief waarop we willen verder bouwen is Universitas. Het doel van Universitas is het bevorderen van interdisciplinaire uitwisseling, met cultuur als uitgangspunt, zodat studenten de kans krijgen om via cultuur nieuwe perspectieven te ontwikkelen.
In lijn met de Universitas-gedachte maken we werk van een universiteitsbreed keuzevak of Studium Generale over cultuur aan de UGent. Het uitgangspunt hierbij is dat studenten, ongeacht hun discipline, een actieve introductie krijgen tot de culturele actualiteit en dit in nauwe samenwerking met diverse Gentse culturele spelers. Dit initiatief leidt studenten niet alleen naar het rijke culturele aanbod in de stad, maar stimuleert tegelijkertijd een bredere reflectie over maatschappelijke kwesties. Deze uitwisseling van ideeën kan een fundamentele bijdrage leveren aan de vorming van studenten, niet alleen als academici, maar ook als kritische burgers die deel uitmaken van een complexe en steeds meer gepolariseerde samenleving.
We zorgen ook voor (vernieuwde) ondersteuning voor initiatieven van UGent’ers die de link tussen onderzoek, onderwijs en cultuur leggen, en hen samenbrengen rond deze thema’s. Een voorbeeld hiervan is de universitaire filmclub Film Plateau, die nieuwe impulsen verdient. Film Plateau fungeert als een essentieel pedagogisch instrument binnen de context van diverse filmgerelateerde cursussen. Daarnaast willen we studenten en personeel ondersteunen in hun rol als volwaardige culturele partners, door initiatieven zoals het Kultureel Konvent, het Gents Universitair Koor (GUK), het Gents Universitair Harmonie Orkest (GUHO), het Gents Universitair Symfonisch Orkest (GUSO), de studentenradio Urgent.fm, het cultuurplatform Tumult.fm en het MUST-team in het GUM & Plantentuin te blijven ondersteunen en verder uit te breiden.
Op onderzoeksgebied streven we ernaar samenwerking en kruisbestuiving tussen wetenschappers en kunstenaars te bevorderen. Dit gebeurt in hun gezamenlijke zoektocht naar nieuwe kennis, inzichten en het formuleren van nieuwe vragen. Het GUM en de Plantentuin fungeren hierbij als een ideaal platform waar verschillende disciplines elkaar kunnen ontmoeten over wetenschap, twijfel en kunst. Het concept van een artist-in-residence of writer-in-residence zoals dat aan andere universiteiten bestaan, kan helpen om deze kruisbestuiving verder te stimuleren en nieuwe creatieve samenwerkingen te ontplooien.